Czarny bez – właściwości lecznicze, zastosowanie, przeciwwskazania. Ludowy sposób na dobrą odporność

Coraz częściej poszukujemy skutecznych naturalnych sposobów na wzmocnienie odporności i utrzymanie dobrego zdrowia. Jednym z najskuteczniejszych eliksirów witalności stosowanych powszechnie przez nasze babki i prababki jest czarny bez. Stanowi niezawodne wsparcie w przypadku przeziębień, braku sił witalnych i wysokiej podatności na infekcje. Duże nagromadzenie substancji aktywnych w owocach czarnego bzu, w tym antocyjanów i flawonoidów, sprawia, że są prawdziwym rarytasem w dziedzinie medycyny naturalnej.

Czarny bez – małe jagody o wielkim potencjale

Czarny bez to roślina, której właściwości lecznicze doceniane są od wielu pokoleń. Znany był już w starożytności. Używany był między innymi jako środek przeczyszczający i moczopędny. Sprawdzał się także do celów kosmetycznych, między innymi do farbowania włosów. Nasze babki doceniały niezwykłą moc tych ciemnofioletowych jagód, dlatego zajmowały one jedno z czołowych miejsc w arsenale domowych leków, tuż obok takich surowców jak podbiał, miód czy owoc dzikiej róży.

Wykorzystywany w medycynie ludowej czarny bez przechodzi dziś okres renesansu. Coraz częściej spotykany jest w sprzedaży w formie soków, syropów i suplementów diety. Stanowi skuteczny środek na odporność i pomaga zwalczać całą gamę dolegliwości. Czarny bez ma jednak więcej zalet. Doceniany jest nie tylko za walory zdrowotne, ale również dekoracyjne i kosmetyczne.

Czarny bez, czyli Sambucus nigra, znany jest też pod wieloma innymi regionalnymi nazwami, takimi jak: bzowina, bzina, hyczka, holender, bez dziki, bez apteczny, bez lekarski. Roślina należy do rodziny piżmaczkowatych. Ma postać krzewu lub małego drzewka. Posiada duże, ciemnozielone liście i białe kwiaty zebrane w kwiatostany w formie baldachów. Owoce to niewielkie kuliste jagody o ciemnoczerwonej, ciemnofioletowej lub czarnej barwie.

Czarny bez występuje w wielu miejscach globu, w tym w całej Europie, Azji Mniejszej i w niektórych obszarach Afryki. Spotkać go można na skrajach lasów, przy drogach, na miedzach, rumowiskach, nieużytkach, w zrębach leśnych i okolicach domostw. Ze względu na walory estetyczne drzewka i krzewy czarnego bzu pojawiają się także w parkach i ogrodach.

Surowcem leczniczym są kwiaty i owoce czarnego bzu. Zarówno kwiaty, jak i owoce są źródłem wielu cennych dla ludzkiego organizmu substancji, jednak to owoce cieszą się większym uznaniem i częstszym zastosowaniem. Oprócz witamin, soli mineralnych, kwasów organicznych czy garbników zawierają duże ilości drogocennych dla zdrowia barwników takich jak antocyjany.

Czarny bez – skład rośliny

W dobie zaawansowanej medycyny nierzadko powracamy też do korzeni, odkrywając, że tradycyjne sposoby leczenia za pomocą składników roślinnych są wysoce skuteczne. Efektywność wielu naturalnych surowców potwierdzona jest zresztą wynikami badań naukowych. Czarny bez to jeden z takich wartych uwagi składników roślinnych mogących wspomóc organizm na wiele sposobów.

Jego owoce są bogatym źródłem substancji wspierających zdrowie. Obecna w owocach bzu kwercetyna i rutyna to silne antyoksydanty ochraniające komórki przed wolnymi rodnikami. Również obecna w owocach bzu witamina C wzmacnia odporność, a antocyjany wykazują właściwości antynowotworowe i przynoszą korzyści dla serca. To zaledwie początek listy bogactw zawartych w owocach czarnego bzu.

Substancje aktywne obecne w owocach czarnego bzu:

• flawonoidy,
• antocyjany,
• pektyny,
• garbniki,
• kwasy organiczne,
• aminokwasy,
• glikozydy,
• triterpeny,
• witamina C,
• witamina A,
• witaminy z grupy B,
• minerały (potas, wapń, fosfor, cynk, magnez, miedź, mangan).

Czarny bez – właściwości lecznicze i zastosowanie

Owoc czarnego bzu to wielozadaniowa roślinna broń przeciw przypadłościom zdrowotnym i mankamentom skóry. Wykazuje dobre właściwości napotne i moczopędne, dzięki czemu jest skuteczną drogą do eliminacji toksyn oraz szkodliwych produktów przemiany materii z ustroju. Oczyszczony organizm to podstawa, jeśli chcemy zadbać o lepszą odporność, sprawny metabolizm i unormowaną wagę ciała.

Owoc czarnego bzu to także cenne wspomaganie dla naszego układu sercowo-naczyniowego, oddechowego i moczowego. Dzięki pektynom owoc bzu reguluje procesy trawienia, a dzięki zawartości witamin i soli mineralnych czarny bez dba o zdrowie kości, wspiera gospodarkę wodno-elektrolitową i rewitalizuje organizm.

Właściwości prozdrowotne owocu czarnego bzu:

• wykazuje działanie przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe,
• wspomaga leczenie infekcji różnego typu, w tym infekcji górnych dróg oddechowych,
• usprawnia pracę układu odpornościowego, działa wzmacniająco,
• ma właściwości wykrztuśne, pomaga w kaszlu, katarze i zapaleniu zatok,
• dzięki właściwościom napotnym pomaga pozbyć się gorączki,
• pozytywnie oddziałuje na wzrok,
• ma silne właściwości przeciwzapalne,
• pomaga w zwalczaniu bólów stawowych i bólów głowy, łagodzi objawy rwy kulszowej,
• poprawia perystaltykę jelit, reguluje procesy trawienia, jest pomocny w przypadku wzdęć, niestrawności, zaparć, a także biegunek i bólów brzucha,
• ma właściwości przeciwalergiczne,
• reguluje gospodarkę glukozowo-insulinową, pomaga w obniżaniu poziomu cukru we krwi,
• ma doskonałe właściwości antyoksydacyjne (wykazuje zdolność do wiązania wolnych rodników, przez co chroni komórki przed uszkodzeniami i hamuje procesy starzenia),
• wspomaga układ krążenia, wzmacnia i uelastycznia naczynia krwionośne, wspiera serce, pomaga normować ciśnienie i poziom cholesterolu we krwi.

Czarny bez na odporność

Czarny bez to niezastąpiony sojusznik budowania odporności. W jego składzie znajdziemy całą gamę substancji czynnych, które wzmacniają naturalne bariery obronne organizmu przed wszelkimi niesprzyjającymi czynnikami.

Spośród związków obecnych w czarnym bzie, które wspomagają odporność, warto wymienić chociażby kwercetynę, rutynę, witaminę C, antocyjany, fitosterole, kwasy fenolowe, witaminy z grupy B. Dzięki nim czarny bez przyspiesza wygaszanie stanów zapalnych, stymuluje produkcję komórek odpornościowych i usprawnia proces wychwytywania i neutralizowania patogenów. Czarny bez ma też wysoki potencjał antyoksydacyjny. Wzmagając odpowiedź immunologiczną, zmniejsza naszą podatność na choroby.

Wyciągi z czarnego bzu znaleźć można w licznych lekach i suplementach diety na odporność. Jednym z najbardziej rozbudowanych pod względem składu preparatów na poprawę odporności z czarnym bzem jest NuviaLab Immune. Oprócz ekstraktu z tej rośliny suplement zawiera także szereg innych skutecznych składników wspierających układ odpornościowy.

Czarny bez na infekcje

Dodając sok z czarnego bzu lub inne specyfiki na bazie czarnego bzu do diety, dostarczamy organizmowi wielu cennych substancji wspierających walkę z infekcjami i poprawiających funkcje immunologiczne. Roślina ta sprawdzi się zarówno w przypadku gdy zamierzamy profilaktycznie wzmocnić organizm i obniżyć skłonność do przeziębień, jak również w sytuacji gdy właśnie przechodzimy infekcję. Jak wykazały testy, stosowanie czarnego bzu w odpowiednich dawkach sprawia, że czas choroby skraca się o 3-4 dni.

Czarny bez skutecznie wzmacnia zdolność organizmu do odpierania ataków mikroorganizmów chorobotwórczych, w tym wirusów i bakterii. Bezwzględnie owoce czarnego bzu pod postacią soku, syropu lub suplementów diety to jeden z najlepszych naturalnych środków dla chorych z objawami grypopodobnymi i dla osób chcących wzmocnić odporność.

W przypadku infekcji owoc czarnego bzu działa wielowymiarowo: rozrzedza wydzielinę i ułatwia jaj odkrztuszanie, pomaga w eliminacji kataru, działa przeciwgorączkowo i przeciwzapalnie, łagodzi bóle głowy, ogranicza rozwój bakterii i wirusów, uszczelnia naczynia krwionośne, chroni błony śluzowe górnych dróg oddechowych.

Kwiaty czarnego bzu – działanie prozdrowotne

Choć kwiaty czarnego bzu nie są tak popularne i często stosowane jak owoce czarnego bzu, również i one wykazują szereg cennych właściwości zdrowotnych. Wśród ich korzystnych działań warto wymienić:

• działanie przeciwdrobnoustrojowe i antyseptyczne,
• niwelowanie stanów zapalnych,
• pozytywny wpływ na układ krążenia, uszczelnianie ścianek naczyń krwionośnych,
• wspomaganie układu oddechowego, pomoc w katarze, kaszlu i infekcjach jamy ustnej, gardła, krtani,
• ochronę antyoksydacyjną,
• pomoc w stabilizowaniu ciśnienia krwi,
• działanie napotne, moczopędne i detoksykujące.

Kwiaty bzu czarnego można nabyć w formie gotowego suszu ziołowego lub własnoręcznie zebrać i ususzyć. Napar z kwiatów czarnego bzu przyrządza się w banalnie prosty sposób:

Około 4-5 g kwiatów czarnego bzu (1 łyżkę stołową) zalewamy 1 szklanką wrzątku. Parzymy 10 minut pod przykryciem. Odcedzamy. Pijemy 2-3 razy dziennie.

Kiedy zbierać kwiaty czarnego bzu?

Kwiaty czarnego bzu zbiera się w początkowej fazie kwitnienia, czyli w maju i czerwcu. Zebrane kwiaty należy oddzielić od szypułek, rozłożyć na papierze, bawełnianej szmatce lub tacy i wysuszyć w suchym, przewiewnym miejscu.

Kiedy zbierać owoce czarnego bzu?

O ile w przypadku kwiatów o momencie ich zbiorów decyduje etap kwitnienia, o tyle w przypadku owoców kluczowe znaczenie ma stopień dojrzałości. Zbierać należy wyłącznie mocno dojrzałe owoce, kiedy są już niemal czarne, miękkie, dorodne i lśniące. Optymalny czas zbiorów to przełom września i października.

Jak zrobić sok z owoców czarnego bzu?

Przygotować należy: 1 kg dojrzałych owoców czarnego bzu, 1 cytrynę, 1 l wody, 1 szklankę cukru.

Owoce myjemy i oddzielamy od szypułek i listków. Wkładamy do garnka i zalewamy wodą. Dodajemy cukier i sok z cytryny. Gotujemy około godziny na małym ogniu. Od czasu do czasu mieszamy i lekko rozgniatamy owoce. Przecedzamy przez sitko. Zlany sok studzimy i chowamy do lodówki.

Jak zrobić syrop z czarnego bzu?

Składniki potrzebne na syrop z czarnego bzu to: 800 g owoców czarnego bzu, 400 g cukru, 700 ml wody.

Po oczyszczeniu owoców wkładamy je do garnka i zalewamy wodą. Gotujemy 30 minut. Studzimy i oddzielamy pulpę od soku. Podgrzewamy sok, dodajemy cukier, dokładnie mieszamy. Gotujemy jeszcze kilka minut na małym ogniu. Po przestudzeniu zlewamy do słoików. Dokładnie zakręcamy i pasteryzujemy. Możemy pominąć pasteryzowanie, ale wówczas należy trzymać syrop w lodówce (przez krótki okres).

Czarny bez – dawkowanie i przeciwwskazania do stosowania

Owoce czarnego bzu mogą być spożywane w różnych formach. Przyrządza się z nich przetwory – soki, syropy, konfitury, mogą też być przyjmowane pod postacią suplementów diety. Z kwiatów bzu czarnego można robić ziołowe napary.

Zalecana dzienna dawka owoców czarnego bzu to od 50 do 100 gramów, co odpowiada około 15-25 ml syropu lub soku z czarnego bzu. Pamiętać należy, że czarny bez spożywa się tylko w formie przetworów, nigdy na surowo.

W przypadku suszonych kwiatów czarnego bzu zalecana dzienna dawka to 5-15 g.

W przypadku ekstraktów z czarnego bzu rekomendowana dawka to od 100 do 300 mg ekstraktu dziennie, ale zawsze warto dostosować dawkę do zaleceń producenta.

Czarny bez – zastosowanie w kosmetyce

W dawnych latach czarny bez znajdował miejsce w wielu domowych apteczkach, stanowiąc uniwersalny środek zaradczy na codzienne niedomagania zdrowotne i osłabienie organizmu. Dziś przenosi się też do świata pielęgnacji skóry.

Ekstrakty z czarnego bzu coraz częściej można znaleźć w składach kremów, maseczek, hydrolatów, peelingów i innych kosmetyków. Również domowe receptury nie omijają tego składnika. Ma wielotorowy wpływ na skórę, jednocześnie zapewnia jej ochronę, detoksykuje, uczestniczy w odnowie, wyrównuje koloryt, poprawia kondycję. Co więcej, preparaty z czarnym bzem sprawdzają się w pielęgnacji skóry podrażnionej.

W pielęgnacji skóry stosuje się owoce, kwiaty i nasiona czarnego bzu. Z nasion produkuje się także olejek z czarnego bzu, który jest niezwykłą bombą odżywczą dla zmęczonej skóry.

Jak działa czarny bez na skórę?

• Napary z kwiatów czarnego bzu działają przeciwzapalnie, antyseptycznie i przeciwobrzękowo. Sprawdzają się przy urazach, trudno gojących się ranach, ukąszeniach, owrzodzeniach, wysypkach i innych zmianach skórnych.

• Owoc czarnego bzu to sposób na przebarwienia skóry. Zawarte w nim antocyjany mają właściwości rozjaśniające, dzięki którym składnik może być skuteczną drogą do ujednolicenia kolorytu cery i nadania twarzy zdrowszego, bardziej promiennego wyglądu.

• Olejek z czarnego bzu uelastycznia i ujędrnia skórę oraz zmniejsza widoczność zmarszczek. Poprawia stan przesuszonej i zniszczonej skóry.

• Zarówno owoce, kwiaty, jak i nasiona czarnego bzu pobudzają procesy regeneracji, kompleksowo poprawiając kondycję skóry i sprzyjając szybszemu zanikaniu zmian skórnych.

• Czarny bez to patent na poprawę poziomu nawilżenia cery. Dzięki dużemu stężeniu antyoksydantów roślina hamuje też procesy starzenia skóry.

• Czarny bez to koło ratunkowe dla cery trądzikowej, tłustej i mieszanej. Normuje wydzielanie sebum, oczyszcza pory, przeciwdziała powstawaniu wyprysków i zaskórników.

• Czarny bez działa zmiękczająco, łagodząco i tonizująco. Uspokaja skórę alergiczną i skłonną do podrażnień, przeciwdziała zaczerwienieniom, obrzękom, swędzeniu.

Czy czarny bez jest trujący?

Czarny bez, pomimo swoich licznych właściwości zdrowotnych, budzi pewne obawy związane z obecnością substancji o nazwie sambunigryna. Jest to związek chemiczny z grupy glikozydów cyjanogennych występujący w nasionach, kwiatach i liściach czarnego bzu. Jest to substancja toksyczna, silnie podrażniająca przewód pokarmowy i mogąca wywoływać zatrucia, dlatego nie można spożywać czarnego bzu na surowo.

Jednak owoc czarnego bzu spożywany w formie przetworów, w umiarkowanych ilościach, nie stwarza zagrożenia. W procesie gotowania, pod wpływem wysokiej temperatury, sambunigryna ulega zniszczeniu, dzięki czemu owoce stają się bezpieczne do spożycia. Również suszone kwiaty czarnego bzu, zalewane wrzącą wodą i spożywane w formie naparów, nie niosą ryzyka zatrucia.

Podsumowując, jeśli korzystamy z owoców czarnego bzu, warto zastosować odpowiednie metody przygotowania, aby uniknąć potencjalnych ryzyk związanych z sambunigryną. Zaleca się unikanie spożywania owoców w formie surowej, a stosowanie soków i innych przetworów z czarnego bzu, które są bezpieczne i pełne zdrowotnych właściwości.

Źródła:

• https://www.webmd.com/diet/health-benefits-black-elderberry
• https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35348337/
• https://www.healthline.com/health/elderberry-for-flu