Zarówno u kobiet, jak i mężczyzn sposób odżywiania, jak i inne czynniki związane ze stylem życia, mają duże znaczenie w kontekście płodności. Poczęciu sprzyja dobrze zbilansowana, zdrowa dieta, aktywność fizyczna i unormowana masa ciała. Natomiast zdecydowanie nie sprzyja zła dieta, używki i stres. Niekiedy zmiana diety skutkująca dostarczaniem organizmowi dużych ilości składników pozytywnie wpływających na układ rozrodczy, hormonalny i odpornościowy może aż w kilkudziesięciu procentach podnieść prawdopodobieństwo zapłodnienia i utrzymania ciąży. Sprawdź, jak się odżywiać i na jakie elementy w diecie szczególnie zwrócić uwagę, chcąc zwiększyć szansę na zajście w ciążę.
Spis Treści
- 1 Zaburzenia płodności – coraz częstszy problem w dzisiejszym świecie
- 2 Co ma wpływ na płodność u kobiet i mężczyzn – czynniki, uwarunkowania organizmu
- 3 Dieta na płodność – urozmaicony jadłospis kluczem do zdrowia układu rodnego
- 4 Składniki pokarmowe, które korzystnie wpływają na płodność kobiety
- 5 Dieta na płodność – co jeść?
- 6 Dieta dla płodności – jakich produktów unikać?
Zaburzenia płodności – coraz częstszy problem w dzisiejszym świecie
Niepłodność to poważne zjawisko dotyczące coraz większej liczby par. Nie bez powodu coraz częściej mówi się o nim jako o chorobie cywilizacyjnej, Według statystyk około 20% ludzi w wieku rozrodczym zmaga się z tym problemem. Niepłodność to niezdolność do zajścia w ciążę przez 12 miesięcy mimo regularnego współżycia bez antykoncepcji.
Niepłodność nie jest zjawiskiem jednorodnym, wyróżnia się jej różne typy. Istnieje między innymi niepłodność pierwotna (kobieta nigdy wcześniej nie była w ciąży) i niepłodność wtórna (kobieta była już w ciąży, a dopiero potem zaczęła borykać się z niepłodnością). Bardzo często stosowanym podziałem jest też podział ze względu na fizjologiczną przyczynę problemu, np. niepłodność hormonalna, niepłodność immunologiczna, niepłodność jajowodowa, niepłodność maciczna.
Według innej klasyfikacji niepłodność dzielimy na niepłodność wrodzoną (uwarunkowaną wadami narządów płciowych) i niepłodność nabytą (powstałą w wyniku uszkodzeń organów, zaburzeń hormonalnych lub innych czynników). Istnieje także podział niepłodności na niepłodność względną (czasową, możliwą do wyleczenia) i niepłodność całkowitą (niemożliwą do wyleczenia ze względu na trwałe defekty w układzie rozrodczym).
Co ma wpływ na płodność u kobiet i mężczyzn – czynniki, uwarunkowania organizmu
Gwałtowny wzrost przypadków niepłodności w ostatnich latach ma związek z czynnikami społeczno-cywilizacyjnymi, takimi jak nieregularny tryb życia, przepracowanie, brak snu, wysoki poziom stresu, a nawet kontakt z pestycydami czy zanieczyszczenie środowiska. Odpowiednia dieta i zmiana stylu życia na mniej stresujący i zdrowszy może odgrywać znamienną rolę w płodności męskiej i żeńskiej, zwiększając możliwości reprodukcyjne.
Czynniki, które mogą przyczynić się do problemów z płodnością to:
- Zaburzenia hormonalne. Nierównowaga hormonów, takich jak estrogen, progesteron czy testosteron, może znacząco wpływać na procesy reprodukcyjne.
- Zaburzenia metabolizmu. Między innymi zaburzenia metabolizmu węglowodanów, cechujące się wahaniami stężenia glukozy i insuliny we krwi, mogą skutkować obniżeniem jakości nasienia, zaburzeniami owulacji i problemem z zajściem w ciążę.
- Defekty w budowie układu rozrodczego, uszkodzenia i niedrożność jajowodów, infekcje i blizny w obszarze narządów płciowych mogą być przeszkodą dla prawidłowego procesu zapłodnienia i zagnieżdżenia zarodka.
- Zaburzenia cyklu menstruacyjnego. Nieregularność cyklu, zespół policystycznych jajników (PCOS) i endometrioza to czynniki, które mogą utrudniać zajście w ciążę. Również przedwczesne wygaszanie czynności jajników to czynnik wpływający na niepłodność u kobiet.
- Zła dieta. Niedobory ważnych składników odżywczych, nadmiar tłuszczów i cukrów w jadłospisie i niezdrowe nawyki żywieniowe mogą bardzo negatywnie wpływać na płodność.
- Nadwaga i otyłość. Zaburzenia masy ciała mogą zakłócać regularność cyklu miesiączkowego u kobiet i obniżać jakość nasienia u mężczyzn. Jak wykazały badania, u kobiet z BMI wyższym niż 25 kg/m2 istnieje podwyższone ryzyko zaburzeń jajeczkowania i niepłodności.
- Niedowaga. Niedożywienie wiąże się z dużymi niedoborami istotnych składników pokarmowych, a to z kolei prowadzi do zaburzeń w gospodarce hormonalnej i obniżenia zdolności rozrodczej.
- Palenie papierosów i nadużywanie alkoholu. Szkodliwe substancje zawarte w tytoniu i napojach alkoholowych mogą negatywnie wpłynąć na parametry nasienia i obniżyć jakość komórek jajowych, a co za tym idzie znacznie zmniejszyć szanse na sukces w procesie poczęcia.
- Stres, problemy emocjonalne. Wysoki poziom stresu może zakłócać regularność cyklu menstruacyjnego u kobiet i negatywnie wpływać na jakość spermy u mężczyzn. Zaburzenia depresyjne, lękowe i nerwicowe mogą oddziaływać na system hormonalny i odpornościowy i niekorzystnie wpływać na zdolność do zajścia w ciążę.
- Ekspozycja na substancje toksyczne i promieniowanie. Kontakt z niektórymi substancjami chemicznymi w miejscu pracy lub otoczeniu i niektórymi formami promieniowania może mieć negatywny wpływ na gamety, utrudniając proces poczęcia i obniżać płodność.
- Choroby. Między innymi cukrzyca, nadciśnienie, schorzenia tarczycy mogą negatywnie wpływać na funkcjonowanie układu rozrodczego i zmniejszać płodność.
Dieta na płodność – urozmaicony jadłospis kluczem do zdrowia układu rodnego
Dobrze zbilansowana dieta, dostarczająca odpowiednich ilości wszystkich składników pokarmowych (białek, węglowodanów, tłuszczów, witamin i minerałów) jest warunkiem optymalnie funkcjonującego organizmu, w tym układu płciowego i hormonalnego. Niektóre z tych elementów, takie jak cynk, kwas foliowy czy kwasy omega 3, mają odgrywają szczególnie ważną rolę dla funkcji rozrodczych. Chcąc podwyższyć szansę na potomstwo, powinniśmy zatem zadbać o ich zwiększone ilości w codziennym jadłospisie.
W celu poprawy płodności, oprócz wprowadzenia bogatej, zróżnicowanej diety, warto także unikać szkodliwych substancji, smogu, stresu oraz starać się utrzymywać prawidłową wagę ciała i zadbać o regularną aktywność fizyczną o umiarkowanej intensywności.
Warto też zwrócić uwagę na suplementy diety specjalnie dedykowane osobom starającym się o potomstwo, takie jak Prenatalin, NovuVita Vir lub NuviaLab Female Fertility, Dzięki specjalnemu doborowi składników aktywnych, uzupełniają wszystkie ważne elementy i podwyższają szansę na zostanie rodzicem.
Składniki pokarmowe, które korzystnie wpływają na płodność kobiety
Składniki pokarmowe wspierające płodność i usprawniające pracę układu rozrodczego kobiet to:
- Kwas foliowy (foliany) – bardzo ważny składnik w czasie starań o zajście w ciążę. Aktywizuje wzrost komórek jajowych i dba o ich jakość. Wspiera prawidłowy rozwój płodu, pomaga zapobiegać wadom cewy nerwowej u rozwijającego się płodu. Kwas foliowy należy zacząć suplementować ok. 3 miesiące przed planowanym zapłodnieniem.
- Żelazo – wpływa na prawidłowy transport tlenu do tkanek, w tym narządów rozrodczych, przeciwdziała zaburzeniom owulacji, korzystnie wpływa na wzrost i rozwój płodu, zmniejsza prawdopodobieństwo chorób serca u noworodka.
- Kwasy tłuszczowe omega 3 i omega 6 – poprawiają płodność poprzez regulację cyklu menstruacyjnego i wspomaganie produkcji hormonów. Korzystnie wpływają na ilość śluzu szyjkowego oraz jakość plemników.
- Białko – jest jednym z najważniejszych składników odżywczych dla kobiet planujących ciążę. Jest istotne dla produkcji żeńskich hormonów płciowych i prawidłowego wzrostu komórek jajowych.
- Antyoksydanty (witamina C, witamina E, witamina A, selen) – chronią komórki płciowe przed uszkodzeniami spowodowanymi przez wolne rodniki. Wspierają barierę obronną całego organizmu przed stresem oksydacyjnym.
- Witamina D – wpływa na równowagę hormonalną, usprawnia funkcjonowanie jajników, wspiera proces dojrzewania jajeczek.
- Jod – pomaga regulować wytwarzanie hormonów tarczycy, zwiększa prawdopodobieństwo zajścia w ciążę i niweluje ryzyko poronień.
- Cynk – jeden z najważniejszych minerałów w okresie starań o dziecko. Pomaga regulować produkcję hormonów, przeciwdziała zakłóceniom cyklu menstruacyjnego, ma pozytywny wpływ na jakość komórek jajowych.
- Wapń – jest ważny dla prawidłowego wzrostu i rozwoju płodu. Usprawnia procesy metaboliczne.
- Błonnik pokarmowy – pomaga normować poziom cukru we krwi, przeciwdziała zaburzeniom apetytu, wspiera oczyszczanie organizmu z toksyn.
- Witaminy z grupy B – stymulują wydzielanie hormonów płciowych, pomagają regulować cykl miesiączkowy, pozytywnie wpływają na proces implantacji zarodka.
Składniki pokarmowe wpływające na płodność u mężczyzn
Zdrowa dieta wpływa na produkcję nasienia, ruchliwość plemników oraz ogólny stan zdrowia układu rozrodczego. Poniżej znajdują się ważne składniki pokarmowe, które korzystnie wpływają na płodność mężczyzn:
- Cynk – najważniejszy składnik mineralny dla mężczyzn starających się o dziecko. Jest niezbędny do produkcji nasienia i utrzymania zdrowego układu rozrodczego oraz hormonalnego. Korzystnie wpływa na liczbę i żywotność plemników.
- Selen – posiada właściwości antyoksydacyjne, chroni komórki płciowe przed uszkodzeniem, wspiera ruchliwość i żywotność plemników.
- Kwasy tłuszczowe omega 3 i omega 6 – podobnie jak u kobiet w przypadku mężczyzn kwasy omega 3 i 6 wspomagają układ rozrodczy. Polepszają jakość spermy i poprawiają gospodarkę hormonalną.
- Witamina C, witamina E – neutralizują szkodliwe wolne rodniki, poprawiają jakość nasienia.
- Witaminy z grupy B – wspomagają wytwarzanie hormonów płciowych, w tym testosteronu, dodatnio wpływają na jakość nasienia i potencję.
- Witamina D – odgrywa znaczącą rolę w regulacji poziomu testosteronu, jest też ważna dla liczebności i jakości plemników.
- Arginina – aminokwas, który nasila produkcję tlenku azotu, a tym samym poprawia przepływ krwi przez narządy płciowe. Poprawia jakość erekcji i dodatnio wpływa na zdolności rozrodcze.
Dieta na płodność – co jeść?
Dieta wspomagająca płodność u kobiet i mężczyzn powinna koncentrować się na artykułach żywnościowych, które z jednej strony poprawiają parametry komórek rozrodczych, wspierają pracę układu płciowego i usprawniają gospodarkę hormonalną, a z drugiej strony ogólnie wzmacniają organizm, sprzyjają dobrej odporności i witalności.
Produkty, po które warto włączać do jadłospisu w okresie starania się o dziecko to:
- Zielone warzywa (np. szpinak, brokuły, jarmuż, sałata) – obfitują w silne antyoksydanty, kwas foliowy, związki mineralne, witaminę C.
- Czerwone, pomarańczowe, fioletowe, żółte i białe warzywa – są bogate w witaminy z grupy B, cenne dla płodności minerały, witaminę A i E, a także wartościowe dla organizmu człowieka barwniki roślinne takie jak karotenoidy, likopen i inne substancje spełniające rolę antyoksydantów.
- Owoce – zawierają witaminę C i inne antyoksydanty chroniące komórki płciowe.
- Ryby morskie – doskonałe źródło cennych dla płodności kwasów omega 3 i 6, cynku, selenu oraz witaminy D.
- Orzechy – są bogate w cynk, selen i nienasycone kwasy tłuszczowe dbające o dobrą jakość nasienia i prawidłowe funkcje rozrodcze.
- Nasiona i pestki (np. nasiona chia, pestki dyni, siemię lniane, słonecznik) oraz produkty pełnoziarniste (kasze, pieczywo razowe, płatki zbożowe, otręby, brązowy ryż) – są świetnym źródłem błonnika pokarmowego, cennych dla płodności bio-pierwiastków takich jak magnez, cynk, potas, miedź, żelazo oraz korzystnie wpływających na układ rozrodczy witamin z grupy B.
- Czerwone mięso, podroby (w umiarkowanych ilościach) – zawierają dużo cennego w okresie starania się o dziecko żelaza.
- Nabiał (mleko, maślanki, jogurty, sery) – zawierają dużo wapnia i białka, pozytywnie wpływają na cykl miesiączkowy, jakość nasienia oraz zdolności reprodukcyjne.
- Jaja – są bogate w białko, witaminę E, cynk, wapń, witaminę D, czyli składniki niezwykle istotne dla zdrowia rozrodczego.
- Owoce morza – obfitują w białko, jod, wapń, kwasy omega 3. Pozytywnie wpływają na libido, zwiększają potencję, ułatwiają zajście w ciążę.
- Nasiona roślin strączkowych (np. fasola, soja, ciecierzyca, soczewica) – zawierają dużo cynku i białka, a także witaminy z grupy B, witaminę E i cenne fitoestrogeny. Pomagają regulować cykl miesiączkowy, wspierają gospodarkę hormonalną, poprawiają jakość nasienia.
Dieta dla płodności – jakich produktów unikać?
Równie istotne, jak wybór odpowiednich produktów, jest unikanie pewnych substancji i pokarmów, które mogą niekorzystnie wpływać na zdrowie reprodukcyjne.
Oto lista produktów, które warto ograniczyć w diecie na płodność:
- produkty bogate w niezdrowe typy tłuszczów (tłuszcze nasycone i trans),
- rafinowany cukier,
- słodycze,
- żywność przetworzona,
- biała mąka,
- sól,
- czerwone mięso,
- kofeina,
- alkohol,
- nikotyna.
Źródła: