Jak powinna wyglądać prawidłowa higiena jamy ustnej

Dbanie o dobry stan zdrowia powinno być nawykiem, dzięki któremu będziemy mogli się nim cieszyć aż do późnej starości, unikając lub ograniczając skutki wielu poważnych schorzeń. Właśnie dlatego musimy pamiętać o absolutnie wszystkich jego aspektach, nie tylko o sercu, układzie krążenia czy odporności i prawidłowym trawieniu, Równie ważne jest zdrowie jamy ustnej, a przestrzegając zasad jej prawidłowej higieny, unikniemy między innymi takich dolegliwości jak bóle zębów powodowane postępującą próchnicą, czy rozwijającym się stanem zapalnym w okolicach przyzębia, w czym pomoże odpowiednio dobrana szczoteczka i pasta do zębów.

Dlaczego Polacy nie dbają o prawidłową higienę jamy ustnej?

Brak dbałości o stan zdrowia zębów i całej jamy ustnej stał się w naszym kraju poważnym problemem społecznym, a liczba osób nieprzywiązujących do tego znaczenia ciągle rośnie. Nie zdają sobie sprawy z zagrożeń, jakie to ze sobą niesie, lekceważąc wszystkie, nawet podstawowe zasady zalecane przez dentystów. Statystyki są w tej kwestii wręcz przerażające, około 4 milionów Polaków nie utrzymuje właściwej higieny jamy ustnej, nie myje codziennie zębów, a około 1 miliona nawet nie ma w domu szczoteczki do zębów oraz wysokiej jakości pasty do zębów. Nie pomagają tu nawet szeroko zakrojone kampanie informacyjne, a strach przed wizytą u stomatologa, nawet w celu profilaktyki, sprawdzenia stanu uzębienia, jest często silniejszy, niż konsekwencje chorób zębów i dziąseł.

Jakich chorób unikniemy, jeśli będziemy dbać o higienę jamy ustnej?

Przestrzeganie zalecanych zasad higieny i pielęgnacji jamy ustnej, czyli po prostu codzienne mycie zębów korzystnie wpływa na stan zdrowia całego organizmu, co dotyczy zarówno osób dorosłych, jak i dzieci. Jakiekolwiek zaniedbania skutkują nie tylko rozwojem chorób zębów, dziąseł i przyzębia, powodują również inne konsekwencje zdrowotne, często bardzo zaskakujące. Nieumyte uzębienie stanowi wręcz idealną pożywkę dla bakterii negatywnie oddziałujących na pozostałe części naszego organizmu. Spośród wielu schorzeń, jakie mogą być przez nie powodowane, stomatolodzy przede wszystkim wymieniają:

• zapalenie tkanek przyzębia, czyli parodontoza, objawiająca się krwawieniem dziąseł w czasie szczotkowania i nitkowania zębów, obrzękami, nieprzyjemnym zapachem z ust, cofaniem się dziąseł i obniżeniem szyjek zębowych, co może skończyć się utratą zębów;
• choroby serca i układu krążenia, bezpośrednio powiązane ze stanem zdrowia zębów i jamy ustnej, takie jak bakteryjne zapalenie wsierdzia, rozwijające się, gdy mikroorganizmy z jamy ustnej przedostają się do układu krwionośnego, a następnie do mięśnia sercowego;
• ropień mózgu, także powodowany bakterie z jamy ustnej i zębów;
• zapalenie płuc rozwijające się w wyniku działania patogenów przechodzących z ust do układu oddechowego;
• rozwój próchnicy, czego efektem są powiększające się ubytki szkliwa i w rezultacie całkowite zniszczenie zębów, które niekiedy nie nadają się już do leczenia i trzeba je usunąć;
• choroby nerek, a ich ryzyko znacznie wzrasta u osób z zapaleniem dziąseł;
• stan przedcukrzycowy mogący przekształcić się w cukrzycę w wyniku nasilających się stanów zapalnych powodowanych przez bakterie żerujące w naszych ustach;
• wrzody żołądka i inne dolegliwości układu pokarmowego, których przyczyną ponownie mogą być bakterie rozwijające się na dziąsłach, takie jak Helicobacter pylorim, odpowiedzialna właśnie za tę chorobę.

Co jeszcze zyskujemy dzięki codziennemu myciu zębów i płukaniu jamy ustnej?

Pamiętając o codziennym myciu zębów i dezynfekcji ust specjalnie przeznaczonym do tego płynem do płukania, nie tylko unikniemy wymienionych wyżej chorób oznaczających konieczność nieprzyjemnej wizyty w gabinecie stomatologicznym czy u innego lekarza. Korzyści odniesie również nasza psychika, zyskamy świadomość, że mamy piękne, białe i zdrowe zęby, bez śladu nalotu czy kamienia nazębnego. Zdrowe zęby i promienny, olśniewający uśmiech to przecież jeden z atrybutów urody, zarówno damskiej, jak i męskiej, dlatego na półce w łazience zawsze musi stać właściwie dobrana pasta do zębów, szczoteczka, tradycyjna lub elektryczna oraz płyn do płukania ust.

Jakie są podstawowe zasady higieny jamy ustnej?

Codzienna dbałość o higienę jamy ustnej powinna wejść nam w nawyk, wystarczy tylko przestrzegać kilku prostych zasad, zaleceń rekomendowanych przez specjalistów, stanowiących ważny element profilaktyki przed próchnicą, chorobami przyzębia i pozostałymi, wymienionymi wcześniej schorzeniami. Prawidłowa higiena jamy ustnej wymaga od nas między innymi:

• mycia zębów co najmniej dwa razy dziennie, a najlepiej po każdym posiłku, chociaż zadajemy sobie sprawę, że nie zawsze jest to możliwe, wtedy można po jedzeniu żuć gumę, koniecznie mającą w składzie substancje dezynfekujące i odświeżające oddech;
• użycia nici dentystycznych do usunięcia resztek pokarmowych zalegających w szczelinach i przestrzeniach międzyzębowych;
• stosowania płynu do płukania jamy ustnej, a jeśli zauważymy jakieś nieprawidłowości, to trzeba im natychmiast przeciwdziałać i zastosować np. płukanki ziołowe, szybko radzące sobie z rozwijającym się stanem zapalnym;
• przestrzegania zasad zdrowego żywienia, utrzymywanie diety pozbawionej składników mogących powodować erozję szkliwa i osadzanie się płytki nazębnej, unikając przede wszystkim produktów bogatych w cukier, słodyczy, słodzonych napojów oraz dużych ilości kawy czy herbaty, przyczyny nieestetycznych przebarwień na zębach;
• niepalenia tytoniu, także niekorzystnie zmieniającego kolor zębów, będącego przyczyną nieświeżego oddechu i rozwoju zagrażających zdrowiu i życiu nowotworów w obrębie całej jamy ustnej.

Zalecane metody doboru rodzaju szczoteczki do zębów i nici dentystycznej?

Te dwie rzeczy powinny się znaleźć w każdej łazience i należy je regularnie używać dla długiego zachowania zdrowia swoich zębów. Większość z nich kupimy w sklepach z kosmetykami, a bardziej profesjonalne modele szczoteczek, jakie zaleca nowoczesna stomatologia, znajdziemy też w aptece. Jeśli chodzi o nici dentystyczne, to zalecamy ich kupowanie właśnie w aptekach, po wcześniejszej konsultacji z dentystą. Warto także trochę szerzej opisać dostępne rodzaje szczoteczek do zębów, co może ułatwić ich wybór, a na rynku są obecnie dostępne:

Szczoteczki tradycyjne

Stosowane od stuleci, pierwsze szczoteczki z naturalnym włosiem pojawiły się już w VI wieku w Chinach, a w Europie na koniec XV wieku. Ich masową produkcję rozpoczęto w XIX wieku i cały czas zmienia się ich kształt oraz rodzaj materiałów, z jakich są zrobione. Nazywa się je manualnymi, z racji techniki szczotkowania, po prostu ręcznego przesuwania szczoteczki z nałożoną pastą po powierzchni zębów. Kupując taką szczoteczkę, należy zwracać szczególną uwagę na twardość włosia i wyróżniamy tu:

• szczoteczki o miękkim włosiu (soft, ulltra soft), dobre dla dzieci oraz osób o nadwrażliwych zębach i dziąsłach;
• szczoteczki o normalnym włosiu (medium), zalecane przy braku problemów zdrowotnych w jamie ustnej;
• szczoteczki o twardym włosiu (hard), pozwalające na najskuteczniejsze usuwanie kamienia nazębnego oraz resztek jedzenia spomiędzy zębów, powodujących dyskomfort i prowadzących do rozwoju zapalenia przyzębia.

Szczoteczki elektryczne

Dostępne w wielu odmianach, różniących się nie tylko wielkością główki czy twardością, ale i metodą szczotkowania. W najczęściej używanym modelach okrągła główka obraca się dużą prędkością, nawet kilka tysięcy obrotów na minutę, napędzana silniczkiem elektrycznym. Możemy również kupić szczoteczkę elektryczną soniczną, której główka nie obraca się, lecz drga, wytwarzając przy tym falę dźwiękową o częstotliwości umożliwiającej jeszcze dokładniejsze umycie zębów, usunięcie wszystkich zalegających resztek pokarmowych. Najnowsze szczoteczki wytwarzają czyszczącą falę ultradźwiękową o częstotliwości 20000 Hz, są też modele, których główka wykonuje jednocześnie ruchy rotacyjne, pulsacyjne i oscylacyjne.

Jaką pastę do zębów wybrać?

Wybór odpowiedniej pasty do zębów także nie może być przypadkowy i zaleca się stosowanie past dopasowanych do naszych faktycznych potrzeb. Inny rodzaj pasty użyjemy kiedy chcemy wybielić zęby, a inny w przypadku paradontozy czy pojawiających się przebarwień szkliwa. Spośród dostępnych na rynku past do zębów możemy wyróżnić kilka podstawowych rodzajów:

• antybakteryjne, z jonami srebra, magnezu, cynku lub złotem koloidalnym;
• przeciwko próchnicy, mające w składzie fluor;
• wybielające np. z aktywnym węglem lub nadtlenkiem wapnia;
• usuwające przebarwienia z dokładnie czyszczącą zęby krzemionką;
• usuwające kamień, zawierające chlorheksydynę;
• na nadwrażliwość zębów, z witaminą B5 oraz działającym przeciwbólowo azotanem potasu;
• remineralizujące, mające w składzie fluor, hydroksyapatyt, fosfor, magnez i wapń;
• odświeżające, zawierające składniki przeciwdziałające halitozie, czyli przykremu zapachowi z ust;
• dla dzieci, z dodatkową dawką fluoru;
• do czyszczenia protez i aparatów ortodontycznych, nierysujące ich powierzchni, zawierające składniki o działaniu łagodzącym podrażnione dziąsła, alantoinę i wyciąg z aloesu.

Który płyn do płukania jamy ustnej sprawdzi się najlepiej?

Mycie zębów to podstawa zachowania ich zdrowia, lecz należy również regularnie płukać zęby, najlepiej przeznaczonym do tego płynem, stosowanym kilka razy dziennie. Kupując go, wybierajmy taki o uniwersalnym działaniu, mający właściwości przeciwzapalne, antybakteryjne, wzmacniające osłabione powierzchnie zębowe, dezynfekujące oraz przeciwgrzybicze, wspomagające leczenie kandydozy i innych odmian grzybicy. Dobry płyn skutecznie niweluje też nieprzyjemny zapach z ust, a nawet pomaga wybielić zęby.

Jak dbać o zęby i dziąsła bez popełniania błędów?

Wiemy już, że o higienę jamy ustnej należy dbać przez całe życie, lecz wbrew pozorom łatwo przy tym o błędy mogące dać efekt odwrotny od zamierzonego. Najczęściej popełniane błędy dotyczą tego, w jaki sposób myjemy zęby, często robimy to w niewłaściwy sposób, trzymając szczoteczkę pod kątem uniemożliwiającym dotarcie do każdego zęba i wszystkich miejsc w jamie ustnej. Musimy szczotkować zęby pod kątem 45 stopni, wykonując ruchy obrotowe, począwszy od linii dziąseł, oprócz dokładnego umycia zębów należy też oczyścić język, a potem czyścimy przestrzenie międzyzębowe nićmi dentystycznymi. W tym celu nawijamy nitkę na palce, delikatnie wkładamy między zęby i wysuwamy razem z tym, co zalega pomiędzy nimi, powtarzając aż do całkowitego oczyszczenia, na koniec płucząc jamę ustną płynem.