Kozieradka pospolita jest cenioną przyprawą, wchodzącą w skład mieszanki curry i doskonale spisującą się we wszelkich daniach z orientalną nutą. Jednak warto docenić również jej walory prozdrowotne, którymi są między innymi dodatni wpływ na procesy trawienne, zdolność do obniżania poziomu złego cholesterolu i cukru we krwi oraz silne działanie przeciwzapalne. Jej głównym składnikiem aktywnym odpowiedzialnym za wiele dobroczynnych działań są saponiny steroidowe, jednak roślina ta jest również zasobna w wiele innych cennych substancji. Na długiej liście zalet nasion kozieradki znajdują się właściwości odżywiające, wzmacniające i naprawcze dla włosów i skóry. Jeśli ktoś zmaga się z łysieniem, sezonowym wypadaniem włosów, zniszczonymi włosami albo powolnym ich wzrostem bądź z rozmaitymi niedoskonałościami skóry, kuracja kozieradką może być bardzo cennym wsparciem.
Spis Treści
Co to jest kozieradka?
Kozieradka pospolita lub inaczej kozieradka lekarska (Trigonella foenum-graecum L.) to ceniona w świecie kulinariów i medycyny naturalnej roślina z rodziny bobowatych. Jej pierwotne miejsca występowania to Azja (np. tereny Kaukazu i Uzbekistanu) oraz Europa Wschodnia (obszary Estonii, Mołdawii, Ukrainy i Litwy). Dziś rozprzestrzeniona jest na całym świecie. Od dawien dawna spełnia też istotną rolę w tradycyjnej medycynie azjatyckiej.
Kozieradka pospolita z wyglądu przypomina koniczynę. Ma drobne, trójlistkowe liście, wyprostowaną, lekko wzniesioną łodygę, nieduże żółte kwiaty i owoce w formie wygiętych strąków. Dorasta do 50-60 cm. Surowcem zielarskim i przyprawowym są nasiona kozieradki – małe beżowe ziarenka o nieregularnym kształcie.
Kozieradka pospolita wydziela bardzo specyficzną, nieco mdłą, niezbyt przyjemną dla naszego zmysłu węchu woń. Jest rośliną silnie miododajną i bardzo lubianą przez owady. W nasionach kozieradki znajdziemy bogaty arsenał cennych substancji, dzięki którym są one mocno eksploatowanym surowcem zarówno w fitoterapii, jak i w kosmetyce naturalnej. Jeśli chodzi o sztukę kulinarną, nasiona kozieradki zajmują szczególnie ważne miejsce w kuchni indyjskiej i arabskiej, ale nierzadko są także wykorzystywane w innych kuchniach azjatyckich. Coraz częściej też goszczą w kuchniach europejskich.
Nasiona kozieradki – skład
Kozieradka jest rośliną o wszechstronnym działaniu prozdrowotnym. Od wieków wykorzystywana jest w medycynie ludowej, między innymi jako środek na czyraki, ropnie, egzemy, a także na kaszel, gruźlicę, niedokrwistość czy problemy trawienne. W starożytności używano oleju z nasion kozieradki do pielęgnacji ciała.
Z uwagi na wygląd liści lub owoców rośliny, kozieradka doczekała się wielu potocznych nazw takich jak: greckie siano, grecka koniczyna, fenegryka, koniczyna filozofów, cudowne zioło jelenia, boża trawka, kozioroźnik.
Skład nasion kozieradki to bogactwo wartościowych dla ludzkiego organizmu związków, między innymi witamin, minerałów, aminokwasów, alkaloidów, steroli. Wiele substancji aktywnych obecnych w ziarnie kozieradki spełnia rolę antyoksydantów, neutralizując szkodliwe reaktywne formy tlenu i chroniąc nasze komórki przed uszkodzeniami.
Co zawierają nasiona kozieradki?
- związki białkowe,
- aminokwasy (w tym 4-hydroksyizoleucyna),
- śluzy (głównie galaktomannan),
- gorycze,
- błonnik pokarmowy (głównie glukomannan),
- olejki eteryczne,
- witaminę C,
- witaminę A,
- witaminy z grupy B (ryboflawina, tiamina, kwas foliowy, B6, witamina PP czyli amid kwasu izonikotynowego),
- saponiny steroidowe,
- związki tłuszczowe,
- cholinę,
- fosfolipidy (w tym lecytyna),
- składniki mineralne (między innymi fosfor, siarka, wapń, magnez, selen, cynk, żelazo),
- kumaryny,
- alkaloidy (głównie trygonelina),
- flawonoidy (np. witeksyna, izowiteksyna, kwercetyna i wicenina).
Kozieradka – właściwości lecznicze
Z uwagi na szeroki skład lecznicze właściwości kozieradki są bardzo różnorodne i dotyczą większości organów naszego ciała, między innymi wątroby, żołądka, jelita grubego, mózgu, trzustki. Co ciekawe, roślina ma także doskonałe właściwości w zakresie regeneracji uszkodzonych tkanek.
Kozieradka wpływa też w sposób korzystny na naszą gospodarkę hormonalną. Jest ponadto sklasyfikowana jako adaptogen, co oznacza, że przyspiesza przystosowywanie się organizmu do zaistniałych warunków, zmniejsza podatność na stres fizyczny i psychiczny, poprawia funkcjonowanie wszystkich układów naszego ciała i przywraca równowagę w ustroju.
Kozieradka na dobre trawienie
Kozieradka, dzięki goryczom, śluzom i błonnikowi pokarmowemu wywiera korzystny wpływ na układ pokarmowy. Wykazuje właściwości przeciwzapalne i przeciwpasożytnicze (hamuje namnażanie pasożytów układu pokarmowego i ułatwia zwalczanie infekcji). Ochrania błony śluzowe przewodu pokarmowego, przeciwdziałając chorobie wrzodowej żołądka i zapobiegając dolegliwościom bólowym, na przykład po spożyciu ostrych potraw.
Stymuluje wydzielanie soku żołądkowego i trzustkowego, żółci i śliny, usprawniając trawienie pokarmów i zapobiegając niestrawności, refluksowi, zgadze, uczuciu ciężkości w jamie brzusznej.
Kozieradka wykazuje pozytywny wpływ na perystaltykę jelit, jednocześnie działa na nie w sposób ochronny. Zapobiega zaparciom, wzdęciom i gazom, reguluje cykl wypróżnień. Co więcej, kozieradka wspomaga także pracę wątroby, ochrania jej komórki i przyspiesza proces regeneracji. Zmniejsza też ryzyko raka jelita grubego.
Kozieradka na zdrowy układ krwionośny
Ważną rolę w aspekcie naszego zdrowia, w tym zdrowia układu krwionośnego, odgrywają obecne w nasionach kozieradki saponiny steroidowe. Usprawniają metabolizm tłuszczów, zapobiegają nadmiernej absorpcji tłuszczów z pożywienia, a jednocześnie prowadzą do obniżenia poziomu złego cholesterolu we krwi. Dzięki tym działaniom poprawiają kondycję naczyń krwionośnych, przeciwdziałają odkładaniu się blaszki miażdżycowej w tętnicach, wpływają na obniżenie lepkości krwi, zmniejszając ryzyko zakrzepów, miażdżycy, chorób serca, zawałów, udarów.
Kozieradka na skuteczną walkę z bakteriami i innymi patogenami
Dzięki licznym witaminom, minerałom, sterolom, białkom, antyoksydantom, kozieradka wzmacnia odporność organizmu i pomaga skuteczniej chronić się przed patogenami. Hamuje namnażanie drobnoustrojów chorobotwórczych, zwalcza patogenne szczepy bakterii, a także wirusy, pierwotniaki, grzyby, drożdżaki. Redukuje stany zapalne i łagodzi infekcje przez nie wywołane.
Wysoki potencjał antyoksydacyjny sprawia, że kozieradka przeciwdziała schorzeniom cywilizacyjnym, takim jak: nowotwory, cukrzyca, choroby układu krążenia, choroby neurodegeneracyjne. Zawarte w kozieradce antyoksydanty neutralizują wolne rodniki, których nadmiar właśnie do tego rodzaju schorzeń prowadzi.
Kozieradka na stabilny poziom cukru we krwionośnego
Kumaryna, trygonelina, 4-hydroksyizoleucyna, galaktomannan i glukomannan to główne substancje, dzięki którym kozieradka wywiera dobroczynny wpływ na gospodarkę cukrową w organizmie. Opóźnia trawienie węglowodanów i hamuje ich przyswajanie z pożywienia, zapobiegając gwałtownym poposiłkowym wzrostom stężenia glukozy we krwi. Przy regularnym stosowaniu zwiększa wrażliwość tkanek na insulinę i sprawia, że poziom cukru we krwi jest bardziej stabilny.
Kozieradka na mięśnie
Saponiny steroidowe zawarte w nasionach kozieradki dają efekt anaboliczny, co jest dobrą wiadomością dla osób trenujących i dążących do zwiększenia objętości mięśni i wymodelowania idealnej sylwetki. Stymulując produkcję tlenku azotu w organizmie, zapewniają zwiększenie pompy mięśniowej. Pobudzają także syntezę białek mięśniowych i podnoszą wydolność i wytrzymałość mięśni.
Regulując gospodarkę hormonalną, nasiona kozieradki zwiększają poziom biologicznie dostępnego testosteronu (aktywizują organizm do nasilenia jego produkcji w razie niedoborów). Systematycznie stosowane w okresie treningowym suplementy diety z kozieradką (lub sproszkowane nasiona kozieradki) przyspieszają efekty treningowe.
Sprawdź: Boostery Testosteronu – Ranking
Inne właściwości kozieradki
- stymuluje czynność krwiotwórczą szpiku kostnego, nasila produkcję czerwonych ciałek krwi, przeciwdziała tym samym anemii,
- reguluje gospodarkę hormonalną, pomaga w ustabilizowaniu poziomu hormonów w przypadku jego wahań (np. podczas menopauzy i andropauzy),
- wspomaga redukcję tkanki tłuszczowej (poprzez regulowanie metabolizmu i normowanie gospodarki węglowodanowej w ustroju),
- pobudza laktację,
- jest pomocna w chorobach narządu wzroku,
- pomaga w chorobach dróg oddechowych (stymuluje wytwarzanie śluzu, wykazuje działanie wykrztuśne),
- łagodzi obrzęki,
- jest pomocna w przypadku stłuczeń i siniaków,
- jest naturalnym remedium na czyraki i owrzodzenia,
- pomaga przy ropnym zapaleniu skóry,
- zwalcza wysypki, trądzik i inne problemy skórne,
- przyspiesza gojenie ran, wspiera proces regeneracji skóry,
- poprawia stan włosów i skóry,
- korzystnie wpływa na libido,
- wspomaga zdrowie prostaty.
Kozieradka w kosmetyce
Zmielone nasiona kozieradki to jeden z tych naturalnych produktów, które możemy używać w sposób bardzo wszechstronny, zarówno w pielęgnacji cery, ciała, jak i włosów. Łącząc sproszkowaną kozieradkę z innymi naturalnymi składnikami, takimi jak oleje roślinne, sok z cytryny, miód, otręby, mleko itp., otrzymamy domową maseczkę pomocną w zwalczaniu wielu mankamentów skóry i włosów i poprawianiu ich kondycji. Kozieradkę możemy też dodawać do domowych peelingów do ciała i wcierek do włosów.
Kozieradka na skórę
Kozieradka zapewnia skórze bogaty zastrzyk odżywiający. Pielęgnuje skórę, chroni przed niesprzyjającymi czynnikami, tonizuje, koi, pomaga utrzymać właściwy poziom nawilżenia i napięcia i kompleksowo poprawia jej wygląd.
Jak działa kozieradka na skórę:
- odżywia,
- regeneruje,
- chroni przed wysuszeniem i podrażnieniami,
- wygładza,
- oczyszcza, odkaża, zwalcza bakterie i grzyby,
- wyrównuje strukturę skóry, niweluje zmiany skórne,
- ujędrnia, rewitalizuje.
Kozieradka na włosy
Nasiona kozieradki zawierają szeroką gamę składników, które są potrzebne naszym włosom do prawidłowego wzrostu i rozwoju. Dlatego jest to jedna z najsilniej i najbardziej korzystnie oddziałujących na kondycję naszej fryzury roślin leczniczych. Warto wykorzystać nasiona kozieradki do ziołowej kuracji na włosy, czy to w przypadku ich nadmiernego wypadania, osłabienia, kruchości i łamliwości, braku blasku i witalności, czy w innych włosowych problemach. Kuracja z udziałem nasion kozieradki to wzmocnienie, odżywienie, poprawa wyglądu i ochrona włosów w jednym.
Składniki kozieradki wpływają też na odbudowę struktur włosowych, sprzyjają witaminizacji i mineralizacji włosów, odnawiają ich komórki, hamują proces wypadania włosów oraz korzystnie wpływają na porost.
Kozieradka na włosy – jak stosować?
W sklepach i aptekach dostępna jest kozieradka w tabletkach lub kapsułkach, przeciętnie w cenie 20-25 zł za 100 sztuk. Są też dostępne wieloskładnikowe suplementy diety na włosy z kozieradką. Odpowiednio długa kuracja doustna może przynieść bardzo dobre efekty, jeśli chodzi o wzmocnienie i odbudowę włosów. Jeszcze lepsze rezultaty uzyskamy, łącząc stosowanie preparatów z kozieradką lub picie kozieradki z bezpośrednimi wcierkami w skórę głowy.
Za opakowanie mielonych lub niemielonych nasion kozieradki, które posłużą nam jako baza masek i wcierek, zapłacimy jedynie kilkanaście zł. Do wcierek w skórę głowy możemy również wykorzystać gotowy olej z kozieradki, który, choć jest bardzo skuteczny w hamowaniu wypadania włosów, jest nieco droższy niż nasiona. Za buteleczkę 30 ml zapłacimy około 30-35 zł.
Domowa wcierka przeciw wypadaniu włosów na bazie nasion kozieradki
Wcierka ze zmielonych nasion kozieradki jest efektywną metodą na wzmocnienie cebulek i mieszków włosowych i ograniczenie wypadania włosów.
Rozdrobnione ziarno kozieradki (około 1 łyżkę) zalewamy 1 szklanką wrzącej wody. Czekamy do ostygnięcia, przecedzamy, przelewamy do butelki z atomizerem. Płyn rozpylamy na skórze głowy i lekko wcieramy. Wcierki najlepiej stosować co około 2-3 dni lub w razie potrzeby nawet codziennie.
Domowa maska na włosy z kozieradką (regeneruje, wzmacnia, poprawia kondycję włosów i skóry głowy)
Do miseczki wsypujemy 2 łyżki zmielonych nasion kozieradki, dodajemy około 1 łyżkę soku z cytryny i około 1 łyżkę oliwy lub olejku kosmetycznego (np. arganowego, jojoba lub innego). Mieszamy do uzyskania konsystencji papki. Nakładamy na włosy, czekamy około 30 minut, spłukujemy i myjemy włosy delikatnym szamponem.
Kozieradka – jak pić?
Łyżkę sproszkowanych nasion kozieradki wsypujemy do kubka i zalewamy wrzątkiem. Zaparzamy pod przykryciem 10 minut. Odcedzamy. Pijemy 2 razy dziennie po 100 ml. Możemy dodać trochę miodu.
