Perystaltyka to naturalne ruchy jelita grubego mające na celu rozdrabnianie treści pokarmowej oraz jej przesuwanie się w kierunku odbytu w celu późniejszego wydalenia. Spowolniona perystaltyka jelit, czyli tzw. zespół leniwego jelita, jest powodem zatrzymywania się resztek pokarmowych w jelicie, co skutkuje zaparciami oraz dużym dyskomfortem w jamie brzusznej i ogólnym pogorszeniem samopoczucia. Na szczęście istnieją proste sposoby, aby usprawnić zdolności motoryczne jelit, a co za tym idzie przywrócić naturalny cykl wypróżnień i pozbyć się uporczywych problemów z wypróżnianiem.
Spis Treści
Zaburzenia perystaltyki jelit – częsta nieprawidłowość w pracy układu pokarmowego
Naturalne odruchy mięśniowo-nerwowe w obrębie układu pokarmowego, czyli ruchy perystaltyczne, są niezbędne dla prawidłowego przebiegu procesu trawienia pokarmów. Co warto podkreślić, ruchy perystaltyczne odbywają się nie tylko w jelitach, ale i w innych partiach układu trawiennego. Fala perystaltyczna rozpoczyna się już w przełyku, przetacza się przez żołądek, jelito cienkie, jelito grube, a swój finisz ma w odbytnicy. Aktywność perystaltyczna polega na rytmicznych skurczach i rozkurczach mięśni na przestrzeni przewodu pokarmowego. Kontrolę nad tymi odruchami sprawuje układ autonomiczny (wchodzący w skład układu nerwowego).
Główną rolą ruchów perystaltycznych jest mieszanie i rozdrabnianie pokarmów oraz ich transportowanie do kolejnych odcinków przewodu pokarmowego, a także stymulowanie wchłaniania składników pokarmowych, wody i elektrolitów. Perystaltyka jelita grubego ma też na celu uformowanie mas kałowych i odprowadzenie ich w celu wydalenia do odbytu. O ile perystaltyka przełyka czy żołądka rzadko ulega nieprawidłowościom, o tyle zaburzenia perystaltyki jelit, a głównie jelita grubego, występują bardzo często. Dotyczą osób w bardzo różnym wieku i mają różny stopień nasilenia.
Zaburzenia perystaltyki jelit mogą przybierać 4 postacie. Są to:
- Nadmierna perystaltyka jelit – charakteryzuje się wzmożonymi skurczami mięśni jelita grubego i luźnymi stolcami. Nierzadko objawia się ostrymi bólami w podbrzuszu i biegunką. Częstym symptomem jest też głośne przelewanie się, bulgotanie, burczenie w jamie brzusznej (tzw. głośna perystaltyka jelit). Może prowadzić do zaburzenia przyswajania cennych związków z pożywienia, co sprzyja niedoborom składników odżywczych. Wzmożona perystaltyka jelit może być spowodowana czynnikami psychosomatycznymi (np. silnym stresem), stylem odżywiania (np. nadmiar produktów fermentowanych). Obserwowana jest też w przypadku niektórych dolegliwości, w tym w zespole jelita drażliwego.
- Spowolniona perystaltyka jelit – oznacza stan, w którym skurcze mięśni jelit są za mało intensywne i za rzadkie, co skutkuje za wolnym przemieszczaniem się mas kałowych w stronę odbytu, zaparciami, nadmierną produkcją gazów i zatwardzeniem.
- Brak perystaltyki jelit – rzadka dolegliwość objawiająca się zanikiem ruchów perystaltycznych (a co za tym idzie niedrożnością jelit) i zamknięciem światła przewodu pokarmowego. Może wystąpić na skutek pojawienia się w przewodzie pokarmowym jakiejś przeszkody mechanicznej. Może być też wynikiem silnego stanu zapalnego w obrębie jamy brzusznej albo porażenia motoryki jelit. Jest stanem zagrożenia dla życia.
- Wsteczna perystaltyka jelit – przeważnie występuje na skutek zatrucia i objawia się cofaniem treści pokarmowej do przełyku, nudnościami i wymiotami.
Spowolnienie perystaltyki jelit, czyli zespół leniwego jelita – najczęstsze przyczyny
Przyczyny zaburzeń perystaltyki jelit przeważnie są związane ze stylem życia. W przypadku spowolnionej perystaltyki chodzi głównie o nieprawidłowe nawyki żywieniowe oraz zbyt niski poziom aktywności fizycznej na co dzień. Duże znaczenie mają także czynniki psychologiczne. W znacznie rzadszych przypadkach zmniejszona motoryka jelit jest uwarunkowana stanem zdrowia i ma podłoże chorobowe.
Przyczyny spowolnienia perystaltyki jelit:
- zbyt duża ilość węglowodanów prostych i tłuszczów w diecie,
- za mała ilość błonnika pokarmowego w diecie,
- za mała ilość spożywanych płynów, głównie wody,
- przewaga wysoko przetworzonych produktów w jadłospisie nad naturalnymi, zdrowymi produktami,
- nieprawidłowy styl odżywiania (np. niejedzenie śniadań, spożywanie posiłków o nieregularnych porach, zbyt obfite i późne kolacje),
- za mało ruchu,
- stres,
- ciągłe poirytowanie, zaburzenia nerwicowe,
- życie w ciągłym pośpiechu, brak czasu na regularne, spokojne, dłuższe wizyty w toalecie,
- nawyk wstrzymywania stolca,
- nieprawidłowy skład mikroflory jelitowej (za mała ilość bakterii probiotycznych w jelitach),
- przyjmowanie niektórych leków (np. antybiotyków, leków przeciwbólowych),
- niektóre dolegliwości i choroby (np. uchyłkowatość jelit, cukrzyca, niedoczynność tarczycy, hemoroidy),
- schorzenia neurologiczne (dochodzi do zaburzenia kontroli nad perystaltyką jelit w konsekwencji zniszczenia lub uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego),
- zaburzenia hormonalne,
- nadużywanie środków przeczyszczających.
Spowolnienie perystaltyki jelit – objawy
Osłabione i powolne ruchy perystaltyczne jelita grubego negatywnie odbijają się na samopoczuciu. Najczęstsze objawy to:
- zaparcia,
- nieregularne, często bolesne wypróżnienia,
- stolce twarde, oddawane z wysiłkiem,
- wzdęty brzuch,
- nadmierne napięcie w jamie brzusznej, uczucie rozpierania w brzuchu,
- nadmierna ilość gazów,
- uczucie pełności w brzuchu,
- obolałość brzucha,
- mdłości,
- odbijanie,
- zaburzenia apetytu,
- ociężałość całego ciała, brak energii,
- rozdrażnienie,
- apatia,
- ciągłe zmęczenie,
- bóle i zawroty głowy.
Jak poprawić perystaltykę jelit?
Leniwa perystaltyka jelit może być niezwykle męczącą przypadłością, negatywnie wpływającą na jakość naszego życia i zakłócającą codzienną aktywność. Poczucie ciągłej ociężałości i dyskomfortu w brzuchu wprowadza w stan apatii i zniechęcenia do wykonywania jakichkolwiek zajęć, potrafi też skutecznie zaburzyć rytm dnia.
Co gorsza, niewypróżnianie się przez dłuższy czas skutkuje kumulacją toksyn w organizmie, co z kolei przekłada się na szereg objawów, takich jak: nerwowość, problemy z koncentracją, bóle brzucha, problemy skórne, nieświeży oddech, ciągłe zmęczenie.
Jak poprawić perystaltykę jelit i powrócić do dobrego samopoczucia? Na pewno nie warto koncentrować się na stosowaniu środków przeczyszczających. Sięgajmy po nie jedynie sporadycznie, w przypadku bardzo uciążliwych zaparć, z pewnością nie codziennie lub prawie codziennie. Organizm szybko się do nich przyzwyczaja, a po odstawieniu funduje nam jeszcze jeszcze większe rozleniwienie jelit i jeszcze bardziej dotkliwe zaparcia.
W pobudzaniu pracy jelit i eliminowaniu uporczywych zaparć najważniejsza kwestia to zmiana nawyków żywieniowych, wprowadzenie modyfikacji w stylu życia, wyregulowanie cyklu dnia, a także wyeliminowanie czynników psychologicznych mogących wpływać na powstawanie zaparć (głównie napięcie i stres).
Modyfikując czynniki ryzyka i wprowadzając nowe nawyki wpływające na sprawną i szybką perystaltykę, znacząco poprawimy pracę jelit. Możemy też sięgnąć po suplementy diety zawierające błonnik pokarmowy, probiotyki lub inne sprawdzone składniki regulujące motorykę jelit.
Sprawdź skuteczny sposób na pobudzenie perystaltyki jelit – bogaty błonnik witalny Fibre Select
Chcąc poprawić perystaltykę warto też uważać na preparaty, które mogą spowalniać pracę jelit, np. te zawierające żelazo. Jeśli zaburzenia pracy jelit mają u nas podłoże chorobowe, warto zacząć od leczenia choroby odpowiadającej za spowolnienie lub przyspieszenie ruchów perystaltycznych.
Oto skuteczne wskazówki, które pomogą nam poprawić perystaltykę jelit, pozbyć się uporczywych zaparć i wyregulować rytm wypróżnień:
- Wprowadź zdrową, wysokowartościową dietę, w której dominować będą produkty o wysokiej zawartości błonnika pokarmowego. Stymulują one jelita do pracy i usprawniają proces wymiatania resztek pokarmowych, złogów i toksyn z ustroju. Dużo błonnika zawierają: warzywa, owoce, rośliny strączkowe, płatki zbożowe i otręby, orzechy, pieczywo razowe, graham i pełnoziarniste, ryż brązowy, grube kasze, makaron pełnoziarnisty, ziarna i pestki, suszone owoce.
- Zadbaj o odpowiednie nawodnienie ciała. Wypijaj ok. 1,5-2 litry wody dziennie.
- Wyrzuć z jadłospisu żywność, która zakłóca pracę układu trawiennego i jest niekorzystna dla zdrowia jelit. Są to przede wszystkim: słodycze, produkty smażone, tłuste i mączne, fast foody, gotowe dania, niskiej jakości wędliny, produkty wysokoprzetworzone, kolorowe napoje.
- Codziennie sięgaj po produkty bogate w cenne bakterie probiotyczne, dzięki którym unormujesz stan mikroflory jelitowej, a co za tym idzie zredukujesz zaparcia, wzdęcia i kłopoty z wypróżnianiem. Są to takie produkty jak: fermentowane przetwory mleczne (maślanki, kefiry, jogurty, zsiadłe mleko, sery twarogowe), kiszone warzywa (np. ogórki, buraki, kapusta), tofu, tempeh, kwas chlebowy, chleb na zakwasie, pasta miso, mleko sojowe, kombucha.
- W celu zmobilizowania jelit do pracy codziennie o poranku, przed zjedzeniem śniadania, warto sięgnąć po szklankę wody z sokiem z cytryny i łyżeczką mielonego siemienia lnianego. Inny sprawdzony sposób to szklanka wody, w której przez całą noc moczyło się kilka suszonych śliwek (śliwki oczywiście też spożywamy).
- Często sięgaj po olej lniany (1-2 łyżki dziennie), dodając go do jogurtów, twarożków, surówek, sałatek, koktajli. Można też pić wodę z 1 łyżką oleju lnianego rano na czczo.
- Pamiętaj, aby zawsze jeść bez pośpiechu, poprzez odgryzanie niewielkich części i dokładne przeżuwanie. Gdy jemy szybko i połykamy zbyt duże kęsy, żywność nie zostaje strawiona do końca, fermentuje i zalega w przewodzie pokarmowym, co sprzyja wzdęciom, gazom i zaparciom.
- Jedz częściej, a mniej, np. 4-5 niewielkich posiłków zamiast 3 obfitych.
- Postaraj się wyregulować rytm dnia. Zarezerwuj sobie trochę czasu każdego dnia (o podobnej porze) na spokojną wizytę w toalecie. Unikaj też stresu, przepracowania, życia w ciągłym biegu.
- Zwiększ poziom aktywności fizycznej na co dzień. Sprawdzą się długie spacery, ćwiczenia w domu, basen, siłownia, bieganie… Możliwości jest od groma, tak naprawdę każdą formę ruchu polubią twoje jelita.
Poznaj zaawansowany preparat probiotyczny, który poprawi pracę jelit i pomoże w wyszczuplaniu sylwetki: Probiosin Plus
Źródła:
- https://www.healthline.com/health/constipation
- https://www.webmd.com/ibs/ss/slideshow-lifestyle-constipation-relief
- https://www.webmd.com/digestive-disorders/constipation-remedies
- https://www.webmd.com/digestive-disorders/habits-cause-constipation
- https://www.webmd.com/digestive-disorders/chronic-constipation-ease-stress
