Niezdrowa dieta, nieregularny tryb życia i silny stres to czynniki, które często w niekorzystny sposób odbijają się na kondycji naszych jelit, prowadząc do szeregu dolegliwości, takich jak uchyłkowatość jelita grubego, zespół jelita drażliwego czy zaburzenia motoryki jelit. Problemy jelitowe idą w parze zaburzeniami przemiany materii, odkładaniem się złogów jelitowych, kumulacją toksyn, a także zaburzeniami trawienia, bólami, skurczami i pogorszeniem samopoczucia. Skutecznym sposobem na poprawę stanu jelit i usprawnienie ich pracy są kuracje z udziałem ziół.
Istnieje szeroka gama roślin leczniczych korzystnie wpływających na stan i funkcjonowanie jelit, jednak zanim po nie sięgniemy, warto dowiedzieć się, które zioło jest wskazane przy danej dolegliwości. Nie każda roślina oddziałuje bowiem na jelita w taki sam sposób. Po które zioła sięgnąć w poszczególnych problemach jelitowych?
Spis Treści
- 1 Rola jelit w procesie trawienia, znaczenie jelit dla pracy organizmu
- 2 Zioła na jelita – w jakich dolegliwościach mogą okazać się nieocenionym kołem ratunkowym?
- 3 Zioła pomocne w leczeniu zespołu jelita drażliwego
- 4 Zioła na uchyłki jelita grubego
- 5 Zioła oczyszczające jelita
- 6 Zioła poprawiające perystaltykę jelit, zioła na zaparcia
- 7 Zioła rozkurczowe na jelita
- 8 Zioła na zapalenie jelit
Rola jelit w procesie trawienia, znaczenie jelit dla pracy organizmu
Jelita pełnią znaczącą rolę w procesie trawienia pożywienia, ale mają także istotny wpływ na inne funkcje organizmu. W ich wnętrzu zachodzi przetwarzanie i rozdrabnianie spożywanych pokarmów na mniejsze cząstki, a potem na poszczególne składniki odżywcze, takie jak witaminy, minerały, aminokwasy. W jelicie cienkim następuje wchłanianie tych składników, by w kolejnym kroku mogły zostać przetransportowane do tkanek i organów.
Jelita spełniają też szereg innych zadań, takich jak produkcja hormonów i soków trawiennych, pobieranie wody ze spożytych pokarmów oraz mieszanie treści pokarmowej i przesuwanie jej w kierunku odbytnicy. Jelito grube jest odpowiedzialne za wydalanie z organizmu resztek pokarmowych i ubocznych produktów przemiany materii.
Jelita odgrywają również ważną rolę w utrzymaniu równowagi mikrobiologicznej organizmu. Są miejscem, w którym osiedlają się dobroczynne dla naszego zdrowia szczepy bakterii. Tworzą one tzw. mikrobiom, inaczej mikrobiotę lub mikroflorę jelitową.
Flora bakteryjna jelit spełnia wiele funkcji, między innymi pomaga w trawieniu pokarmów i syntezie witamin, stymuluje układ odpornościowy i uczestniczy w zwalczaniu szkodliwych bakterii i innych patogenów.
Należy również podkreślić, że jelita pełnią istotną funkcję eliminacyjną, pomagając w usuwaniu szkodliwych substancji z organizmu. Oczyszczanie jelit jest bardzo ważne dla zachowania zdrowia układu pokarmowego oraz dla zapobiegania rozmaitym problemom zdrowotnym, takim jak alergie, dolegliwości skórne, zakłócenia czynności wątroby.
Znaczenie jelit dla pracy organizmu i samopoczucia jest ogromne, dlatego warto dbać o ich prawidłową pracę i wspierać je, głównie poprzez zdrową, zbilansowaną dietę pozbawioną śmieciowego jedzenia. Doskonale sprawdzają się także kuracje z wykorzystaniem ziół.
Zioła na jelita – w jakich dolegliwościach mogą okazać się nieocenionym kołem ratunkowym?
Zarówno w kulturze Zachodu, jak i Wschodu, zioła wykorzystywane są od czasów starożytnych, stanowiąc remedium na wiele dolegliwości. Stosowane są między innymi jako naturalne środki wspomagające leczenie dolegliwości jelitowych. Dzięki swoim właściwościom łagodzącym, przeciwzapalnym, osłonowym, tonizującym, rozkurczającym, stymulującym procesy trawienne i innym drogocennym działaniom, mogą stanowić nieocenione wsparcie w walce z takimi przypadłościami jak:
- uchyłkowatość jelit,
- zespół jelita drażliwego,
- zanieczyszczenie jelit,
- osłabienie perystaltyki jelit,
- zapalenie jelit,
- nadmierna perystaltyka jelit.
Zioła wpływają wspomagająco na pracę jelit, poprawiają ich kondycję i chronią przed szkodliwymi czynnikami. Odpowiednio dobrane rośliny lecznicze mogą zarówno przynosić ulgę w dotkliwych objawach, poprawiać proces trawienia, jak i chronić jelita przed stanami chorobowymi w przyszłości.
Zarówno pojedyncze zioła, jak i mieszanki ziołowe mogą być w przypadku problemów jelitowych skuteczną formą kuracji. O czym powinniśmy pamiętać, bez względu na dobór surowców ziołowych, należy zawsze trzymać się odpowiednich dawek oraz stosować zioła regularnie, przez dłuższy czas.
Zioła pomocne w leczeniu zespołu jelita drażliwego
Zespół jelita drażliwego (IBS) to stan chorobowy charakteryzujący się przewlekle występującymi zaburzeniami pracy jelit i ich zwiększoną reaktywnością. Główne objawy to silne bóle w podbrzuszu, zmiana trybu wypróżnień, zmiana wyglądu stolca, wzdęcia brzucha, a także częste występowanie biegunek lub zaparć.
Stosowanie odpowiednich ziół w sposób systematyczny może być cennym wsparciem w stabilizowaniu pracy jelit, zmniejszaniu ich reaktywności i łagodzeniu przykrych dolegliwości.
Skuteczne zioła, które sprawdzą się w przypadku zespołu jelita drażliwego to:
- Owoc czarnej jagody – szczególnie pomocny w zespole jelita drażliwego, w przebiegu którego często pojawiają się biegunki. Uszczelnia błonę śluzową żołądka i jelit, spowalnia ruchy perystaltyczne jelit i hamuje biegunkę.
- Babka jajowata i babka płesznik – szczególnie pomocne w zespole jelita drażliwego, w przebiegu którego często występują zaparcia. Zioła te stymulują ruchy perystaltyczne jelit i ułatwiają wypróżnianie. Działają przy tym ochronnie na błonę śluzową jelit. Często występują razem pod postacią tzw. błonnika witalnego.
Poznaj wysokiej jakości błonnik witalny wzbogacony zestawem cennych składników: Fibre Select
- Krwawnik – pomaga w odbudowie uszkodzonej błony śluzowej jelit. Wykazuje działanie antybakteryjne, przeciwzapalne, rozkurczowe na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, a także wiatropędne, przeciwbólowe, ściągające i przeciwkrwotoczne.
- Mięta – wykazuje działanie przeciwskurczowe na mięśnie gładkie jelit, łagodzi bóle brzucha i skurcze jelitowe. Redukuje stany zapalne jelit oraz wspomaga procesy trawienia.
- Rumianek – posiada właściwości przeciwzapalne, łagodzące i przeciwbakteryjne. Pomaga w regulacji flory bakteryjnej jelit. Działając przeciwskurczowo, zmniejsza bóle i skurcze występujące przy zespole jelita drażliwego.
- Melisa – działa łagodząco na układ trawienny, redukuje wzdęcia, skurcze i bóle brzucha. Sprzyja poprawie komfortu trawiennego. Jednocześnie wspiera pracę układu nerwowego, działa uspokajająco.
- Nagietek – wykazuje właściwości przeciwzapalne i regenerujące błonę śluzową jelit, wspomaga procesy trawienne i łagodzi bóle brzucha.
- Prawoślaz – działa osłaniająco na błonę śluzową jelit, pomaga w łagodzeniu podrażnień i stanów zapalnych. Przynosi ulgę w problemach z wypróżnianiem, bólach brzucha i skurczach jelitowych.
Zioła na uchyłki jelita grubego
Uchyłki jelita to przewężenia lub wypukłości w obrębie błony śluzowej ścian jelita grubego. Mogą powodować nieprzyjemne dolegliwości, w tym bóle, skurcze, zaburzenia rytmu wypróżnień, zaparcia, wzdęcia, uczucie dyskomfortu w brzuchu oraz problemy z trawieniem pokarmów.
Główną przyczyną uchyłkowatości jelit jest niewłaściwa dieta, bazująca na produktach o wysokim stopniu przetworzenia i zawierająca zbyt małe ilości błonnika pokarmowego, a także za mała ilość spożywanych płynów i nieprawidłowości w mikrobiocie.
Odpowiednio dobrane zioła łagodzą uporczywe objawy uchyłkowatości jelit i usprawniają procesy trawienne. Wspomagają też regenerację błony śluzowej jelit i chronią naszej jelita przed podrażnieniami.
Do najskuteczniejszych ziół na uchyłki jelit należą:
- Nasiona babki płesznik – bogate w błonnik pokarmowy nasiona babki płesznik regulują perystaltykę jelit, zapobiegają powstawaniu nadmiernego ciśnienia w jelitach, ochraniają śluzówkę jelit i redukują ryzyko dalszego tworzenia się uchyłków.
- Koper włoski – posiada silne właściwości łagodzące, wiatropędne i przeciwzapalne, dzięki którym zmniejsza natężenie dolegliwości bólowych, niweluje wzdęcia, gazy i inne uporczywe objawy ze strony układu trawiennego. Przeciwdziała także powstawaniu nowych uchyłków jelit.
- Łupiny babki jajowatej – dzięki wysokiej zawartości błonnika łupiny babki jajowatej poprawiają ruchliwość jelit, zapobiegają zaparciom i normalizują rytm wypróżnień. Redukują ryzyko dalszego powstawania uchyłków i stymulują proces oczyszczania organizmu ze złogów i toksyn.
- Tasznik pospolity – wykazuje działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne, łagodzi bóle w obrębie jelit, przeciwdziała dolegliwościom trawiennym, zapobiega infekcjom i krwotokom w obrębie układu trawiennego. Zmniejsza ryzyko tworzenia się uchyłków, wykazuje też działanie ściągające i wspomaga procesy regeneracji tkanek.
- Kminek – stymuluje wydzielanie soków trawiennych, przez co zapobiega dolegliwościom ze strony przewodu pokarmowego, takim jak niestrawność, gazy, wzdęcia, bóle brzucha. Działa rozkurczowo i normuje ruchy perystaltyczne jelit.
- Siemię lniane – obfituje w błonnik pokarmowy i lignany, które wspomagają procesy trawienne oraz regulują perystaltykę jelit. Niweluje stany zapalne w układzie trawiennym, redukuje skurcze jelit i inne dolegliwości jelitowe, działa osłonowo, ogranicza proces powstawania uchyłków jelit.
Zioła oczyszczające jelita
Współczesny tryb życia oraz niezdrowa dieta często skutkują nagromadzeniem toksyn i złogów w jelitach, co z kolei prowadzi do zaburzeń przemiany materii, osłabienia, przewlekłego zmęczenia i innych dolegliwości.
Niektóre zioła, ze względu na silne właściwości detoksykujące, aktywnie wspomagają proces oczyszczania jelit, eliminując szkodliwe substancje i przywracając równowagę w ustroju. Istnieje wśród nich gama ziół o działaniu przeczyszczającym (np. senes), ale nie powinny być one stosowane zbyt często (najwyżej 2-3 razy w tygodniu).
Zioła oczyszczające jelita, na które szczególnie warto zwrócić uwagę, to:
- Senes – wykazuje działanie przeczyszczające, dzięki czemu wspomaga usuwanie toksyn i niestrawionych resztek pokarmowych z jelit. Pobudza ruchy robaczkowe jelit, reguluje proces wypróżniania i zapobiega zaparciom.
- Mniszek lekarski – działa żółciopędnie, pobudza wydzielanie soku żołądkowego, usprawnia trawienie, stymuluje oczyszczanie z toksyn. Poprawia przemianę materii i wspomaga proces odtruwania jelit i wątroby. Wykazuje też działanie przeciwzapalne i wspomaga regenerację błony śluzowej jelit.
- Kruszyna – jest jednym z najczęściej stosowanych ziół na dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Działa przeczyszczająco, reguluje proces trawienia, poprawia perystaltykę jelit i ułatwia usuwanie toksyn z organizmu.
- Babka lancetowata – stabilizuje pracę układu pokarmowego, wykazuje działanie łagodzące i przeciwzapalne. Pobudza też proces oczyszczania jelit ze złogów i toksyn i pomaga w naprawie uszkodzeń błony śluzowej układu pokarmowego.
- Prawoślaz – działa osłonowo, łagodzi podrażnienia błony śluzowej jelit, pobudza ruchy perystaltyczne jelit i wspomaga proces ich oczyszczania z toksyn oraz nagromadzonych złogów. Działa przeciwzapalnie, normuje pracę przewodu pokarmowego.
Zioła poprawiające perystaltykę jelit, zioła na zaparcia
Perystaltyka jelit to zdolność jelit do wykonywania ruchów robaczkowych, dzięki którym trawiony pokarm przesuwa się przez przewód pokarmowy w kierunku odbytnicy. Osłabienie tego procesu może prowadzić do zaparć, wzdęć, gazów i bólów brzucha, a także tworzenia się złogów jelitowych.
Istnieje szereg ziół skutecznie stymulujących perystaltykę jelit, a są to:
- Szałwia – przyspiesza ruchy robaczkowe jelit i pobudza wydzielanie soków trawiennych, przez co przeciwdziała zaparciom i niestrawności. Wykazuje właściwości przeciwzapalne i przeciwbakteryjne, dzięki którym pomaga w zwalczaniu infekcji układu pokarmowego. Działa też rozkurczająco na mięśnie gładkie jelit, zwalczając uczucie dyskomfortu w jamie brzusznej.
- Koper włoski – zawiera duże ilości olejku eterycznego, który pobudza perystaltykę jelit poprzez stymulację mięśni gładkich w przewodzie pokarmowym. Działa też łagodząco na układ trawienny, usprawnia proces trawienia i ułatwia wypróżnianie.
- Anyż – zawiera olejki eteryczne pobudzające perystaltykę jelit, ułatwia wypróżnianie. Wykazuje działanie rozkurczowe, łagodzi bóle brzucha oraz pobudza produkcję soku żołądkowego, przez co trawienie przebiega sprawniej.
- Rumianek – wykazuje właściwości łagodzące i przeciwzapalne, stymuluje procesy trawienne i działa rozkurczowo, przez co zapobiega dokuczliwym dolegliwościom pojawiającym się po cięższych posiłkach. Poprawia perystaltykę jelit, zapobiega zaparciom, ochrania jelita przed działaniem podrażniających czynników.
Zioła rozkurczowe na jelita
Skurcze jelit są bardzo nieprzyjemnym doświadczeniem. Objawiają się ostrym bólem brzucha pojawiającym się w krótkich odstępach czasowych lub uczuciem naprzemiennego kurczenia się i rozkurczania jelit oraz zmianami w rytmie wypróżnień.
Skurcze mogą być spowodowane przez stres, nieregularne posiłki, nadmierną ilość gazów w jelitach, nietolerancję pokarmową, zaburzenia trawienia. Aby im przeciwdziałać, zaleca się regularne spożywanie błonnika pokarmowego, unikanie pokarmów, które wywołują nadmierne gazy, unikanie stresu oraz utrzymywanie regularnego harmonogramu posiłków.
Pomocne mogą być też zioła o właściwościach rozkurczających, takie jak:
- Mięta pieprzowa – jedno z najskuteczniejszych ziół zmniejszających napięcie mięśni gładkich układu pokarmowego, usprawniających trawienie (nawet w przypadku ciężkich i tłustych posiłków) oraz przynoszących prawdziwą ulgę w bolesnych, nieprzyjemnych skurczach jelit i uczuciu pełności w brzuchu.
- Rumianek – ziołowy ekspert od łagodzenia skurczów i bólu w obrębie żołądka i jelit oraz od przywracania prawidłowego procesu trawienia. Co więcej, rumianek działa przeciwzapalnie i pomaga wyregulować cykl wypróżnień.
- Kminek – działa rozkurczowo i wiatropędnie, pomaga w eliminacji gazów jelitowych i łagodzi dolegliwości bólowe i kolki. Jest cennym wsparciem w przypadku dolegliwości trawiennych po rozdymających, ciężkich posiłkach. Niweluje wzdęcia i pozwala odzyskać uczucie komfortu w jamie brzusznej.
Zioła na zapalenie jelit
Zapalenie jelit to stan zapalny błony śluzowej jelit, który częstokroć prowadzi do biegunek, krwawień z jelit i uporczywych bólów brzucha. Istnieje kilka ziół, które mogą okazać się cennym wsparciem w poprawianiu kondycji śluzówki jelit, pobudzaniu procesu gojenia uszkodzeń jelit, zażegnywaniu stanów zapalnych i stabilizowaniu czynności jelit.
Jeśli chodzi o zioła pomocne przy zapaleniu jelit, bardzo dobrze radzą sobie takie surowce jak:
- Rumianek – przyspiesza odnowę uszkodzonych tkanek, działa kojąco i tonizująco, ochrania śluzówkę jelit, stoi na straży unormowanego trawienia i regularnych wypróżnień.
- Dziurawiec – łagodzi podrażnienia w obrębie jelit, redukuje stan zapalny, stymuluje wytwarzanie i przepływ żółci, łagodzi skurcze w jamie brzusznej, działa lekko uspokajająco, wspomaga procesy trawienne.
- Kozłek lekarski – ma działanie uspokajające, przez co jest pomocny u osób cierpiących na wrzodziejące zapalenie jelit z powodu stresu i wysokiego napięcia nerwowego, ma też działanie rozkurczowe i normujące trawienie.
- Melisa – łagodzi napięcie nerwowe, odpręża, a jednocześnie działa rozkurczowo, niweluje wzdęcia, pomaga stabilizować procesy trawienia, uspokaja pracę jelit.
- Podbiał – działa ściągająco, przez co przyspiesza regenerację uszkodzonych i podrażnionych fragmentów jelit, wykazuje zdolności osłonowe w stosunku do żołądka i jelit, ma także właściwości przeciwzapalne.
W przypadku problemów jelitowych zaleca się spożywanie naparów ziołowych 2 razy dziennie lub 3 razy dziennie, najlepiej między posiłkami lub po posiłkach. Herbatki ziołowe należy spożywać regularnie przez dłuższy czas.
Należy też pamiętać o spożywaniu odpowiedniej ilości wody na co dzień (ok. 1,5-2 l) oraz wprowadzeniu zdrowej diety. Wskazane jest regularne sięganie po produkty probiotyczne (np. maślanki, kefiry, jogurty). Dzięki zawartości dobroczynnych bakterii jelitowych zapewniają odbudowę zdrowej mikroflory w jelitach.